Yatak yaraları nasıl iyileşir sorusu, özellikle yaşlı ya da hasta bakımı ile ilgilenen kişilerin üzerine en çok araştırma yaptığı konulardan bir tanesidir. Bu doğrultuda da yaşam kalitesini ciddi ölçüde düşüren bu durumun temel nedenleri ve nasıl iyileştirilebileceği hakkında bilgi sahibi olunması önemlidir.
Genellikle uzun süredir yatağa mahkum ve belirli bir yaşın üzerindeki bireylerde görülse de yatak yaralarının ortaya çıkması farklı sebeplerle de açıklanabilir. Tedavi edilmediği takdirde ciddi bir rahatsızlık olarak nitelendirebileceğimiz yatak yaraları, vücudun çeşitli bölgelerinde görülebilen bir rahatsızlıktır.
Ayrıntılarıyla Yatak Yarası Nedir?
Halk arasında bası yarası literatürde ise decubitis ülser olarak bilinen yatak yarası nedir sorusunu, en basit haliyle bireylerin yatakta yatmaları sırasında oluşan basınca bağlı olarak vücutlarının çeşitli bölgelerinde meydana gelen açık yaralar olarak tanımlamak mümkün.
Cildin genellikle kemiği kaplayan kalça, sırt, ayak bileği gibi bölgelerindeki derinin üzerinde ortaya çıkan yatak yaraları, çoğunlukla yaşlı, hasta, yatağa bağlı kişilerde görülür. Buna ek olarak diyabet hastaları, aşırı kilo problemi olanlar ya da aşırı zayıf kişilerde de yatak yaraları görülebilir.
Vücudun belli bir bölgesine doğru uzun bir süre boyunca hareketsiz kalarak yatmak yatak yaralarının oluşmasındaki temel nedenlerden bir tanesi olarak açıklanabilir. Bunun yanı sıra gün içerisinde uzun bir süre boyunca tekerlekli sandalyede oturmak, kan dolaşımının az olması, dengeli ve düzenli beslenmemek de yatak yaralarının oluşmasında etkili olan faktörler arasındadır.
Ten renginde ya da dokusunda meydana gelen renk değişiklikleri, vücudun söz ettiğimiz bölgelerinde oluşan şişmeler ya da bu bölgelerin normalden daha serin veya sıcak olması yatak yarası belirtileri arasında yer almaktadır.
Buna ek olarak oluşan yaraların şekline, derinliğine ve ciddiyetine bağlı olarak farklı yatak yarası evrelerinden göz edilebilir. Yatak yarası tedavisi mümkün bir rahatsızlık olsa da hastalığın evresine bağlı olarak çeşitli zorlukları da beraberinde getirebilir.
Yatak yarasının ne olduğunu açıkladıktan sonra şimdi yatak yaraları nasıl iyileşir sorusunu ele alabiliriz.
Yatak Yaraları Nasıl İyileşir?
Yatak yaraları her ne kadar tedavi edilebilir olsa da, ciltte yaralar meydana gelmeden önce alınan çeşitli önlemlerle tedaviye gerek kalmadan önlenebilir. Üstelik bu önemlerin zorlu tedavi sürecinden çok daha kolay ve pratik olduğu söylenebilir. İşte henüz ilerlemeden önce yatak yaralarını iyileştirmek adına alınabilecek önlemler.
1. Bireyin Pozisyonunu Değiştirmek
Daha önce de söz ettiğimiz gibi yatak yaralarının temel sebeplerinden bir tanesi sürekli olarak aynı yöne yatmaktır. Bunu önlemek için de eğer birey kendi kendine hareket etmekte güçlük çekiyorsa yakınlarının her 2-3 saatte bir hastanın yatış pozisyonunu değiştirmesi gerekir.
Bu sayede diğer bölgelerde de kan akışı sağlanarak yatak yarası oluşumu engellenebilir.
2. Yatak Temizliğini Sağlamak
Cildi hassas ve yatak yarasına açık olan kişilerin yatak temizliğinin sağlanması da bunların ortaya çıkmasını önlemeye yardımcı olabilecek noktalar arasında sayılabilir. Çarşafların düzenli olarak değiştirilmesi, yatağın derli toplu olması ve yatak temizliğinin aksatmadan yapılması yatak yarası oluşumuna karşı alınabilecek önlemler arasındadır.
3. Ciltte Oluşan Nemi Yok Etmek
Cildin nemli kalması da yatak yaralarının oluşumunu etkileyen önemli bir etkendir. Bu sebeple yatak yarası oluşumunu önlemek adına cildi her gün temizlemek ve özenle kurulamak alınabilecek önlemler arasında sayılmaktadır.
Eğer küçük yaralar oluşmaya başladıysa iyileşmeyi hızlandırabilmek adına ilgili bölgeyi temiz bir bez ya da bandajla sarabilirsiniz.
4. Protein Ağırlıklı Beslenmek
Vitamin eksikliği bulunan ve bağışıklık sistemi güçsüz olan kişilerde yatak yaralarının görülme riski daha fazladır. Bu bağlamda yatak yaralarının ortaya çıkmasına sebep olabilecek kansızlık, vitamin eksikliği gibi tedavilerin hızlıca yapılması ve bağışıklık sisteminin güçlendirilmesi gerekir.
Buna ek olarak vücudun ihtiyacı olan proteini ona kazandırmak adına kırmızı ve beyaz et, baklagil, süt ve yumurta gibi besinlerin beslenme rutine eklenmesi de önem taşımaktadır.
5. Egzersiz Yapmak
Yatak yarasının ana sebeplerinden bir diğeri de vücudun sürekli olarak hareketsiz kalmasıdır. Bu durum kan akışını yavaşlatırken vücudun belli bölgelerinde yaraların oluşmasına sebep olur.
Bunu nedenle her gün az da olsa çeşitli fiziksel aktivitelere zaman ayırarak egzersiz yapılabilir, vücudun çalışması sağlanarak kan akışı hızlandırılabilir.
6. Doğru Yatak ve Yastık Seçimi Yapmak
4. ya da 5. evrede yatak yaralarına sahip ve yatağa bağlı yaşayan kişiler, bunun için profesyonel olarak üretilmiş hasta yataklarından destek alabilirler. Havalı hasta yatağı olarak da bilinen bu yatak çeşitleri, hastaların daha konforlu bir şekilde uyumalarına yardımcı olurken havalı yüzeyleri sayesinde yatak yaralarının artmasını önler.
Buna ek olarak hekimlerin de önerileri doğrultusunda vücut anatomisine uyum sağlayarak vücut omurgasını destekleyen; hafızalı visco teknolojileri ile vücut şeklini alan visco yataklar ya da visco katmanlı yataklar da tercih edilebilir. Bu özellikteki yatakların hijyen düzeyini kontrol altında tutmaları ise bir diğer tercih sebebidir. Ayrıca yine hekimin önerileri doğrultusunda uygun yastık seçimleri yapılabilir.
7. Cerrahi Müdahaleye Başvurmak
Yatak yaralarının 3. 4. ve 5. evrelerinde uygulanan yöntemler cerrahi tedavi yöntemleridir. Yara olan bölgedeki dokunun onarılması ve sağlamlaştırılması amacıyla yapılan cerrahi operasyonlarda elbette ki sonrasında yapılan bakım da çok önemlidir.
Hastanın ameliyattan sonraki iyileşme süreci düşünüldüğünde yaraların tekrarlamaması ve yeni yaraların oluşmaması için bakımının en doğru şekilde yapılması gerekmektedir.
